της Μαρίας Μπακοπούλου
Σύμφωνα με εξαμηνιαία έρευνα του Ινστιτούτου της ΓΣΕΒΕΕ για το σύνολο των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της εστίασης, για το επόμενο εξάμηνο η μία στις τρεις εκφράζει το φόβο για ενδεχόμενη διακοπή της δραστηριότητάς της. Την ίδια στιγμή, μία στις δύο επιχειρήσεις αναμένει περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης και μία στις τέσσερις δήλωσε ότι το επόμενο διάστημα δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις δανειακές της υποχρεώσεις προς τις τράπεζες ή του ενοικίου.
Μάλιστα, σύμφωνα με την Ένωση Εστιατόρων–Ψητοπωλών στη Θεσσαλονίκη, οι επαγγελματίες του κλάδου είχαν να αντιμετωπίσουν ένα επιπλέον ζήτημα, καθώς η πρόσφατη ακύρωση της ΔΕΘ είχε ως αποτέλεσμα ένα τεράστιο οικονομικό πλήγμα, με ένα στα τρία καταστήματα του κλάδου να αντιμετωπίζει ορατό πλέον κίνδυνο να βάλει… λουκέτο το επόμενο διάστημα.
Είναι, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η εστίαση δέχθηκε ισχυρότατο πλήγμα συνολικά τους προηγούμενους μήνες από την πανδημία και το lockdown, με συνέπεια το δεύτερο τρίμηνο του 2020, σε ετήσια βάση, ο δείκτης απασχόλησης να σημειώσει πτώση 39,5%, οι ώρες εργασίας μείωση κατά 78,5% και οι μισθοί και τα ημερομίσθια 69,7%.
Για το πώς διαμορφώνεται το τοπίο στην εστίαση μετά και από την παράταση της επιβολής της διακοπής λειτουργίας στις 12 το βράδυ μιλούν στο THECEO.GR φορείς και επιχειρηματίες του κλάδου, με κοινή επωδό την ανάγκη μέτρων που θα τον τονώσουν και θα συμβάλλουν στην επιστροφή σε μια κανονικότητα.
Να σημειωθεί πως ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκος Χαρδαλιάς είχε δηλώσει στο τέλος Αυγούστου στην εφημερίδα Παραπολιτικά πως «Ο περιορισμός λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος από τα μεσάνυχτα μέχρι τις 7 το πρωί προφανώς είναι προσωρινό μέτρο». Όμως το μέτρο έχει αλλάξει χαρακτήρα αφού ξεκίνησε στις 17 Αυγούστου στην Αττική και συνεχίζεται μέχρι σήμερα (σ.σ. ισχύει και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας).
Γιώργος Καββαθάς (Πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ) «Καταρρέει η εστίαση – Άρχισαν τα λουκέτα»
Με μελανά χρώματα περιγράφει στο THECEO.GR την κατάσταση στο χώρο της εστίασης στην παρούσα φάση και με την απειλή του lockdown, ο Πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καβαθάς.
Σύμφωνα με τον ίδιο «Τα πρόσφατα νέα μέτρα περί κλεισίματος στις 12 το βράδυ έριξαν ακόμα περισσότερο τον κλάδο, που βρίσκεται, έτσι και αλλιώς, κοντά στην κατάρρευση. Όπως αναφέρουν οι πρόσφατες έρευνες που έχουμε διενεργήσει ως ΓΣΕΒΕΕ, το ποσοστό πτώσης του τζίρου από τον Ιούνιο και μετά προσέγγισε το 57%, ενώ πλέον, από τη στιγμή που εφαρμόστηκε και η διακοπή λειτουργίας στις 12 είναι ακόμα 20% πιο κάτω».
Ο κ. Καβαθάς σχολιάζει την απουσία μέτρων, την ώρα που από τον κλάδο ζητείται να διακόψει στο μισό την εργασία του, όπως υποστηρίζει: «Δεν μας έχουν δώσει τίποτα από μέτρα από την πολιτεία, αν εξαιρέσουμε την παράταση της μείωσης του ΦΠΑ σε 6% στα αλκοολούχα ποτά. Συνάντησα τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη Θεσσαλονίκη μετά το τέλος της ομιλίας του στη ΔΕΘ και όταν τον ρώτησα γιατί ανάμεσα σε αυτά που εξήγγειλε δεν υπήρχε κάτι για την εστίαση και μου απάντησε ‘’Θα τα φτιάξουμε’’. Από τότε ακόμα περιμένουμε και ελπίζουμε να έρθει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την εστίαση γρήγορα, πριν αρχίσουν τα συστηματικά λουκέτα».
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, ήδη, υπάρχουν κάποια καταστήματα του κλάδου που έχουν κλείσει σε όλη την Ελλάδα, καθώς δεν αντέχουν πλέον τα έξοδα, ενώ εκτιμά ότι το φθινόπωρο η διακοπή λειτουργίας θα έρθει ως αποτέλεσμα της όλης κατάστασης σε ακόμα περισσότερα.
Αντώνης Σταύρου (Όμιλος Καστελόριζο): «Αυτή η κρίση δεν περνάει από το χέρι μας»
Σε παρόμοιο μήκος κύματος κινείται και η τοποθέτηση του επικεφαλής του ομίλου Καστελόριζο Αντώνη Σταύρου, ιδιοκτήτη 9 μαγαζιών στην Αττική. Ο κ. Σταύρου επισημαίνει ότι σε αντίθεση με την οικονομική κρίση των προηγούμενων ετών, αυτή η υγειονομική κρίση «δεν περνά από το χέρι των επιχειρηματιών, οπότε είναι λίγα που μπορούν να γίνουν από εκείνους, αν δεν έχουν βοήθεια από το κράτος».
Σύμφωνα με τον κ. Σταύρου «έχουν έρθει τα πάνω κάτω και το θέμα είναι ότι και εμάς τα εστιατόρια μας έχουν ‘’τσουβαλιάσει’’ και μας κλείνουν στις 12, την στιγμή που τηρούμε όλα τα μέτρα ασφαλείας και υγιεινής, αλλά και τις αποστάσεις ανάμεσα στα τραπέζια. Μας εξισώνουν, επί της ουσίας, με τα μπαρ, οπού εκεί κυριολεκτικά μπορεί να είναι, ακόμα και τώρα ο ένας πάνω στον άλλον».
Ο κ. Σταύρου ως ιδιοκτήτης εστιατορίων διαφορετικής τυπολογίας, (ψητοπωλεία, μεζεδοπωλεία, εστιατόριο για ψάρι), κάνει λόγο για απώλειες σε τζίρο κοντά στο 40%, ενώ πάνω από 50% καταγράφει το «Ορίζοντες Λυκαβηττού» στο λόφο του Λυκαβηττού, ακριβώς γιατί είναι ένα εστιατόριο που λειτουργεί σε πολύ μεγάλο βαθμό με επισκέπτες από το εξωτερικό και άρα επλήγη λόγω της απουσίας τουρισμού κατά τη διάρκεια των προηγούμενων μηνών.
Το delivery, πάντως, που από πολλούς εμφανίζεται ως μια… κάποια λύση δεν καταφέρνει να ισοσταθμίσει τις απώλειες από τον τζίρο που χάνεται συστηματικά όλους αυτούς τους μήνες στα καταστήματα εστίασης: «Στα ψητοπωλεία το συνεχίζουμε κανονικά. Πως όμως ο άλλος να πάρει delivery στο σπίτι του το ψάρι ή τη σούπα;» υποστηρίζει ο κ. Σταύρου. Ο ίδιος προσθέτει ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι ακόμα πιο δύσκολοι καθώς «έρχεται χειμώνας και λογικό είναι ο κόσμος να κλειστεί στο σπίτι του από το να πάει σε ένα μαγαζί που θα φύγει κακήν κακώς στις 12. Παρότι θέλω να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο πάντα, θεωρώ ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση και με την αύξηση των κρουσμάτων, η εστίαση θα αποτελειωθεί».
Αλέξανδρος Βασιλόγλου (Clochard): «Ο κόσμος φοβάται»
Για πτώση τζίρου που προσεγγίζει ακόμα και το 60% τους τελευταίους μήνες κάνει λόγο στο THECEO.gr ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου Clochard στο κέντρο της Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος Βασίλογλου, εστιάζοντας στο ό,τι ο φόβος είναι ο κύριος παράγοντας που αποτρέπει τον κόσμο, και όχι τόσο το μειωμένο ωράριο, από το να επισκεφθεί τα μαγαζιά φαγητού η καφέ τους τελευταίους μήνες.
«Η εστίαση στην Ελλάδα είναι σχετικά πιο φθηνή σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όποιος πραγματικά θέλει να βγει να πιει ακόμα και ένα ποτό των 8 ευρώ δεν θα τον αποτρέψει η έλλειψη ρευστότητας, ούτε το γεγονός ότι το μαγαζί κλείνει στις 12. Θα κανονίσει να το πιει στις 9.Όμως ο φόβος είναι ένας βασικός ανασταλτικός παράγοντας, ειδικά τώρα που υπάρχουν αυξημένα κρούσματα και τα ΜΜΕ μιλούν συνέχεια γιαυτά, είναι φυσικό ο κόσμος να μην θέλει να συγχρωτιστεί και να βάλει τον εαυτό του σε κίνδυνο».
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι. «Για όσους έχουμε μαγαζιά που δουλεύουν νύχτα, είτε αυτά είναι μπαρ είτε είναι εστιατόρια, είναι πολύ σημαντικοί μήνες, οι καλύτεροι της χρονιάς όλης, ο Νοέμβριος, ο Δεκέμβριος και ο Ιανουάριος ακριβώς γιατί είναι κοντά στα Χριστούγεννα, οπότε και ο κόσμος θέλει να βγαίνει και να διασκεδάζει. Αν η κατάσταση συνεχίσει να είναι έτσι και είναι πεσμένοι και οι μήνες κοντά στα Χριστούγεννα, προβλέπω πολύ άσχημα πράγματα για τον κλάδο».
Άρης Δούκας (Noel) : «Η εστίαση την πλήρωσε σε αυτή την κρίση»
Τη δυσαρέσκειά του για μέτρα που χρεώνονται οι επιχειρηματίες της εστίασης, χωρίς τελικά κάποιο θετικό αποτέλεσμα εκφράζει ο εκ των ιδιοκτητών του πολυχώρου Noel στο κέντρο της Αθήνας, Άρης Δούκας, με τις απώλειες – μετά την επιβολή διακοπής λειτουργίας στις 12 το βράδυ – να προσεγγίζει το 40%: «Η εστίαση νομίζω ότι είναι ο κλάδος που την πλήρωσε περισσότερο σε αυτή την κρίση και νομίζω άδικα, καθώς οι καταστηματάρχες στην πλειονότητα τους τήρησαν και τηρούν τα μέτρα, έχουν αποστάσεις, έχουν μειώσει σχεδόν στο μισό τα τραπέζια τους. Ήρθε πριν από λίγες ημέρες και το κλείσιμο στις 12 και ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Προς Θεού δεν λέω, ειδικά τις καθημερινές, να κλείσουμε στις 4. Όμως νομίζω ότι με τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας θα μπορέσουμε να δουλέψουμε σωστά και χωρίς να διασπείρουμε τον ιό».
Η επιχείρηση του, πάντως υπέστη πλήγμα και από την οριστική διακοπή λειτουργίας του αντίστοιχου μαγαζιού της Θεσσαλονίκης, το οποίο έκλεισε στο lockdown και δεν άνοιξε ξανά στη συνέχεια. «Ήταν χειμερινό μαγαζί και δεν προλάβαμε να το προσαρμόσουμε στη θερινή σεζόν λόγω της αναστάτωσης με την πανδημία. Όμως ακόμα και τώρα που κρυώνει ο καιρός και δεδομένης της κατάστασης, αποφασίσαμε να μην το ανοίξουμε τελικά, δεν έχει νόημα».
Ο ίδιος εκφράζει την απαισιοδοξία του για τους επόμενους μήνες: «Θα είναι ακόμα πιο δύσκολα, αν αναλογιστούμε πως και ο καιρός κρυώνει και τα κρούσματα αυξάνονται και ο κόσμος το σκέπτεται πλέον να βγει».
