Η γενική γραμματέας της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών κυρία Χαρούλα Απαλαγάκη έγραψε άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε στον Ελεύθερο Τύπο την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2019, με τίτλο-προτροπή «Να εκλείψει το ρήγμα στις σχέσεις τράπεζας-κοινωνίας». Η κυρία Απαλαγάκη αναγνωρίζει ότι υπάρχει ρήγμα αλλά δεν λέει τίποτα για τα αίτια, τα χαρακτηριστικά του, ούτε αρκετά για τον τρόπο γεφύρωσης ή αποκατάστασης.
Επισημαίνει ότι οι τράπεζες προσαρμόζονται στο ψηφιακό περιβάλλον, ότι δέχονται τον «αυξανόμενο ανταγωνισμό από οντότητες που δεν διαθέτουν τις στιβαρές υποδομές μιας τράπεζας» και αναφέρεται στα εργαλεία που έχουν πλέον οι τράπεζες για να μειωθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, στο σχέδιο «Ηρακλής», και στο νέο χρηματοδότησης αυτό της βιώσιμης ανάπτυξης.
Δεν αναφέρεται στις υψηλές προμήθειες που τρώνε την περιουσία των πελατών των τραπεζών, ούτε στους καταχρηστικούς όρους των δανείων, ούτε βέβαια στις παλιές αμαρτίες που οι τράπεζες έδιναν ποσά δανείων για την αγορά ακινήτων διαφορετικά από αυτά που αναγράφονταν στα συμβόλαια (τραπεζικό ξέπλυμα). Γι΄αυτά δεν λέει κάτι. Λέει ότι η κρίση μας κληροδότησε πολλά και ιδιαίτερα επώδυνα.
Διαβάσατε κάτι για κοινωνία; Όχι είναι η απάντηση, γιατί δεν άναφέρεται κάτι τέτοιο, εκτός από το ότι η Ένωση θα ασχοληθεί με τον χρηματοπιστωτικό εγγραμματισμό, δηλαδή με την ενημέρωση των καταναλωτών για τον τρόπο λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος. Κάποιος θα μπορούσε να την ερμηνεύσει, ορθώς ή κάνοντας ακόμα και λάθος, ότι η κοινωνία δεν ήταν ούτε είναι (ακόμα) καλά ενημερωμένη, θυμίζοντας την ατάκα του τέως Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη για όσους έχασαν τις περιουσίες τους στο Χρηματιστήριο: Άς πρόσεχαν. Άς προσέχει λοιπόν η κοινωνία για τα «πολλά και επώδυνα που μας κληροδότησε η κρίση».
Θα μπορούσα να γράψω χιλιάδες λέξεις για το τι δεν έκαναν και τι δεν κάνουν οι τράπεζες για την αποκατάσταση του ρήγματος. Δεν θα το κάνω. Θα αναφερθώ όμως σε δύο πράγματα:
1. Στη νοοτροπία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, στην οποία επικεφαλής είναι ο Γιώργος Χατζηνικολάου, πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς – από την οποία προέρχεται και η κυρία Απαλαγάκη – ο οποίος μπορεί να είναι ένας ευγενής κοσμοπολίτης, αλλά δεν ενδιαφέρεται να μάθει τι σκέφτεται η Κοινωνία, ούτε να αλλάξει τη νοοτροπία των ανθρώπων στην τράπεζά του, από τον διευθύνοντα σύμβουλο Χρήστο Μεγάλου, μέχρι τον στενό του συνεργάτη Γιώργο Παπαϊωάννου. Ο κ. Χατζηνικολάου ως συνταξιούχος προεδρεύει στις διάφορες θέσεις – είναι και πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Αθηνών – και ξοδεύει το χρόνο του στις εκδηλώσεις όπου τον καλούν οι διάφοροι παράγοντες. Το ότι η Ελληνική Ένωση Τραπεζών έχει επικεφαλής τον πρόεδρο της μικρότερης τράπεζας, είναι και αυτό ένα θέμα.
2. Σε ένα προσωπικό περιστατικό διαφάνειας και ενημέρωσης:
Πριν μερικούς μήνες είχα απευθυνθεί στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών και είχα θέσει ένα ερώτημα. Το ερώτημα είχε τεθεί από αναγνώστες του μέσου στο οποίου ήμουν τότε, δηλαδή από την Κοινωνία:
Θα ήθελα να σας ρωτήσω πως οι τράπεζες χειρίζονται το θέμα του αρνητικού euribor στα δάνεια. Η ερώτηση είναι η εξής: Λαμβάνουν υπόψη τους το αρνητικό euribor οπότε το επιτόκιο διαμορφώνεται σε euribor+spread ή όταν το euribor είναι αρνητικό τότε δίνουν τιμή στο euribor μηδέν, οπότε το επιτόκιο διαμορφώνεται σε μηδέν+spread. Αν πράγματι συμβαίνει το δεύτερο θα ήθελα να σας ρωτήσω αν αυτό βασίζεται σε κάποια διάταξη/οδηγία της Τράπεζας της Ελλάδος ή γίνεται αυθαίρετα;
Από την Ελληνική Ένωση Τραπεζών μου απάντησαν – ευχαριστώ και δημοσίως – αλλά η απάντηση ήταν μέρος της ερώτησης που διατύπωσα. Δηλαδή δεν απάντησαν στην ξεκάθαρη ερώτηση.
Συνεπώς, με τέτοιες νοοτροπίες το ρήγμα δεν πρόκειται να αποκατασταθεί και από την εμπειρία μου τείνω να εξάγω το συμπέρασμα ότι ορισμένοι στον κλάδο των τραπεζών δεν ενδιαφέρονται καν για αποκατάσταση, παρά μόνο για τις θέσεις τους και τα προνόμιά τους.
Χρήστος Ιωάννου
