της Ασπασίας Μάλλιου, δικηγόρου ΜΔΕ–οικονομολόγου*
Με τον πρόσφατο φορολογικό νόμο 4646/2019, η παρούσα Κυβέρνηση θεσμοθέτησε φορολογικό κίνητρο για την προσέλκυση φυσικών προσώπων με υψηλό πλούτο (εισόδημα- περιουσία) που είναι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής. Ο μηχανισμός του κινήτρου αυτού είναι αρκετά απλός και μπορεί να καταστεί εξαιρετικά ελκυστικός. Καθώς, την προϋπόθεσης της επένδυσης στη χώρα, παρέχεται στο φυσικό πρόσωπο η δυνατότητα να μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία στην Ελλάδα και να καταβάλει για τα τυχόν ημεδαπά του εισοδήματα φόρο κατά τις γενικές προβλέψεις (Ν.4172/2013) και για τα αλλοδαπά του εισοδήματα, φόρο εισοδήματος κατ’ αποκοπή και ίσο με 100.000 ευρώ ανά έτος.
Το μέτρο αυτό είναι το πρώτο που επιτέλους μετά από χρόνια θεσμοθετείται, προκειμένου η χώρα με εξωστρεφή τρόπο να στοχεύσει στην προσέλκυση διεθνούς κεφαλαίου που κατέχεται από ιδιώτες και το οποίο δεν χρησιμοποιείται για επιχειρηματική δραστηριότητα. Πέρα από τα σύνορα μας, υφίσταται μεγάλος όγκος ελληνικών και αλλοδαπών περιουσιών που τοποθετείται με παθητικό τρόπο (μετρητά, κινητές αξίες, ομόλογα, μετοχές κ.λπ.), περιουσίες που διακρατούνται από μια γενιά, για να παραδοθούν ως κουμπαράς, στην επόμενη.
Με την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, την εξαφάνιση των συναλλαγματικών περιορισμών και τη διάκριση των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομιών ανάμεσα σε αυτές που περιλαμβάνουν στις δομές τους μεταποιητικές και άλλου είδους παραγωγικές δραστηριότητες και αυτές που επιθυμούν να προσελκύσουν το αποτέλεσμα – πλούτο που παράγεται στις πρώτες, η παροχή φορολογικού κινήτρου για τη διαχείριση των σωρευμένων περιουσιών συνιστά μηχανισμό που αναπτύσσεται με ανταγωνιστικό τρόπο ανάμεσα σε πολλά κράτη κατά τα τελευταία έτη.
Έχοντας προνομιακή θέση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παράλληλα ως το ακραίο ανατολικό της όριο πάνω στη Μεσόγειο, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει κέντρο προσέλκυσης των κεφαλαίων αυτών. Η θεσμοθέτηση, λοιπόν, καθεστώτος φόρου επιβαλλόμενου κατ’ αποκοπή σε αλλοδαπά εισοδήματα και μάλιστα η δυνατότητα συνδυασμού του καθεστώτος αυτού με χορήγηση «χρυσής βίζας» συνιστά ένα πρώτο βήμα.
Μήπως, όμως, ήρθε η ώρα να σκεφτούμε και τα «επόμενα» βήματα προσέλκυσης των κεφαλαίων αυτών;
Τα φυσικά πρόσωπα που διακρατούν και επενδύουν τα κεφάλαιά τους με παθητικό τρόπο και χωρίς ανάληψη επιχειρηματικής δραστηριότητας ούτε και ευθύνης, χρησιμοποιούν πλέον και σε μεγάλο βαθμό οργανωμένες δομές, μέσω των οποίων παρακολουθούν την τοποθέτηση και απόδοση των κεφαλαίων τους. Εκτός από τους παραδοσιακούς τρόπους κατάρτισης συμβάσεων διαχείρισης με εξειδικευμένες δομές (ιδίως, private banking, αμοιβαία κεφάλαια, επενδυτικά ασφαλιστικά προγράμματα κ.ο.κ.), υπάρχουν και αρκετά προσωποποιημένα εργαλεία που αφενός δημιουργούν μια πιο οργανωμένη διάρθρωση τοποθέτησης και παρακολούθησης του κεφαλαίου και αφετέρου δημιουργούν μια απόσταση ανάμεσα στον φορέα της περιουσίας και στον επενδυτικό μηχανισμό. Έτσι, διασφαλίζεται η επαγγελματική διαχείριση των κεφαλαίων αυτών καθώς και η προστασία των προσωπικών δεδομένων του φορέα τους.
Το ενδιαφέρον στοιχείο των δομών αυτών είναι ότι μπορούν να θεσμοθετηθούν και λειτουργήσουν και σε περιβάλλον ηπειρωτικού δικαίου, όπως το ελληνικό, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα και αρκετά από τα πλεονεκτήματα των εμπιστευμάτων (trusts κατά το common law). Με περαιτέρω συνέπεια, με τη χρησιμοποίηση τους να εξασφαλίζεται ο διαχωρισμός του τελικού δικαιούχου από την περιουσία του με την εμφάνιση προς τους τρίτους άλλου προσώπου ως «κυρίου»- διαχειριστή αυτής και παράλληλα να εξασφαλίζεται η διαχείριση της περιουσίας αυτής με δομημένο και επαγγελματικά εξειδικευμένο τρόπο. Οι δομές αυτές, με τις οποίες θα ασχοληθούμε θα ασχοληθούμε στο φετινό Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (Σάββατο, 7.3.), μπορούν να εξασφαλίσουν συνθήκες διαφάνειας ως προς τον φορέα της περιουσίας και ταυτόχρονα μπορούν να συνδυασθούν με την παροχή φορολογικών κινήτρων για την με ειδικό τρόπο φορολόγηση των περιουσιακών αποδόσεων. Ένας ευέλικτος, λοιπόν, τρόπος θεσμοθέτησης των δομών αυτών με την παροχή φορολογικών κινήτρων θα εξασφάλιζε φορολογική διαφάνεια και ταυτόχρονα θα καθιστούσε τη χώρα ελκυστικό τόπο συγκέντρωσης κεφαλαίων μεγάλου πλούτου.
____________________________________________________________________
*Η Α. Μάλλιου ασχολείται με το φορολογικό δίκαιο, είναι εταίρος του φορολογικού δικαίου της δικηγορικής εταιρείας «ΠΟΤΑΜΙΤΗΣ – ΒΕΚΡΗΣ» (www.potamitisvekris.com) και εκδότης του νομικού – φορολογικού περιοδικού «ΔΕΛΤΙΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ» (www.dfn.gr). Θα συμμετάσχει στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, Σάββατο 7.3./ 08.00 και στη συζήτηση για προτεινόμενες δομικές αλλαγές στη φορολογία. Στη συζήτηση συμμετέχουν ο Χρήστος Σταϊκούρας, Υπουργός Οικονομικών καθώς και η γράφουσα, η Κατερίνα Σαββαϊδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Φορολογίας στο ΑΠΘ, Γεωργία Σταματέλου, Εταίρο για τη φορολογία στην KPMG Ελλάδος, Ιωάννης Τσαγκάρης, Διοικητής Φορολογίας Κύπρου και Χριστιανός Χατζημηνάς Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών. Η συζήτηση συντονίζεται από τον Φώτη Τζίγκο Εταίρο της λογιστικής εταιρείας «Τζίγκος και Μπαντράς Α.Ε.».
