Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μέχρι πρόσφατα κοιτούσε στα μάτια το λαό και μιλούσε τη γλώσσα της αλήθειας, όπως επαναλάμβανε ο ίδιος. Για την ακρίβεια έλεγε πολύ περισσότερες αλήθειες από τον προκάτοχό του (σ.σ. δεν ήθελε και πολύ προσπάθεια) και κέρδιζε την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των πολιτών.
Κέρδισε πολλά ως Πρωθυπουργός – κυρίως κέρδισε η χώρα – και με τη στάση που η κυβέρνηση τήρησε, κρατώντας τα σύνορα κλειστά όχι τόσο από τους πρόσφυγες, όσο από τις αλητείες του Ερντογάν.
Όταν η κρίση της πανδημίας ξέσπασε, ο Πρωθυπουργός απευθύνθηκε στο λαό, μίλησε για την πρωτοφανή κρίση, για τα οικονομικά προβλήματα που έρχονται, δεν έκρυψε την πρόβλεψη για ύφεση και έκανε έκκληση στην ατομική ευθύνη του πολίτη απέναντι στον αόρατο εχθρό για την προστασία της δημόσιας υγείας. Ο πολίτης τον άκουσε.
Στις 17 Μαρτίου 2020 ο Πρωθυπουργός «μιλώντας τη γλώσσα της αλήθειας», εξήγγειλε την αναστολή των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, την αναστολή των δανειακών υποχρεώσεων, την κάλυψη μέρους του μισθού των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα που πλήττεται από τα περιοριστικά μέτρα, παραπέμποντας στους υπουργούς του την επόμενη ημέρα για την εξειδίκευση των μέτρων.
Μέχρι εδώ όλα καλά.
Το πακέτο οικονομικής στήριξης εξειδικεύτηκε στις 18 Μαρτίου 2020 από τους υπουργούς Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη και Εργασίας Γιάννη Βρούτση, οι οποίοι προχώρησαν σε ανακοινώσεις.
Μεταξύ των μέτρων ήταν το επίδομα των 800 ευρώ που το δημόσιο θα έδινε για να καλύψει μέρος του μισθού των εργαζομένων το διάστημα 15 Μαρτίου έως 30 Απριλίου. Οι υπουργοί ανακοίνωσαν ότι το επίδομα θα λάβουν οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων και oi αυτοαπασχολούμενοι-ελεύθεροι επαγγελματίες για τους οποίους αναστέλλεται προσωρινά η σύμβαση εργασίας τους, λόγω αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης με κρατική εντολή.
Ο Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή εξέδωσε το βράδυ της 18ης Μαρτίου 2020 εγκύκλιο με διευκρινίσεις σχετικά με τα καταστήματα που προσωρινά (18 έως 31 Μαρτίου 2020) απαγορεύεται η λειτουργία τους για να προσδιοριστεί ένα σύνολο δικαιούχων, αλλά μάλλον μπέρδεψε παρά έλυσε απορίες.
Με το που ανακοινώθηκε η ειδίκευση των μέτρων δεκάδες φορείς διαμαρτυρήθηκαν διότι αν και δεν είχαν αναστείλει τη λειτουργία των επιχειρήσεών τους λόγω της απόφασης της κυβέρνησης, εντούτοις πλήττονταν από τα περιοριστικά μέτρα, αφού ξέμειναν από πελάτες και ο τζίρος τους υποχωρούσε ανεξέλεγκτα.
Πράγματι, στις 19 Μαρτίου 2020, τα δίκαια παράπονα βρήκαν ευήκοα ώτα στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος σε νέο διάγγελμά του ανέφερε τα εξής: «μπορώ σήμερα να ανακοινώσω ότι ο έκτακτος μισθός των 800 ευρώ ως τα τέλη Απριλίου επεκτείνεται και σε όσους απασχολούνται σε επιχειρήσεις. Το μέτρο λοιπόν δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις που ανέστειλαν τη λειτουργία τους αλλά τη μεγάλη πλειονότητα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, των οποίων το κράτος θα καλύψει και όλες τους τις ασφαλιστικές εισφορές. Την ενίσχυση των 800 ευρώ θα λάβουν και όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι όλης της χώρας. Και για αυτούς θα ανασταλεί επίσης η υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών. Την ενίσχυση θα λάβουν και αυτοί που απολύθηκαν ή εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση από 1η Μαρτίου μέχρι και χθες….»
Η χαρμόσυνη είδηση δεν κράτησε πολύ.
Δεύτερος κύκλος αντιδράσεων
Στις 20 Μαρτίου το υπουργείο Οικονομικών δημοσιοποιεί τη λίστα με τους ΚΑΔ.
Όταν οι επαγγελματικοί φορείς είδαν τη λίστα άρχισε ο ένας μετά τον άλλο να διαμαρτύρονται διότι απλώς απουσίαζε ο κωδικός αριθμός της δραστηριότητάς τους. Αρχίζει ο δεύτερος κύκλος διαμαρτυριών. Η λίστα συμπεριελάμβανε μόλις 255 ΚΑΔ όταν το σύνολο ξεπερνάει τις 9.000.
Στο σημείο αυτό να πούμε πως σε αυτή τη λίστα υπάρχει και ένας κωδικός αριθμός για νομικές υπηρεσίες. Έτσι, και σε συνδυασμό με αυτά που ο Πρωθυπουργός είχε πει στο διάγγελμά του, όλοι νομίζουν ότι στα μέτρα περιλαμβάνονται και οι αυτοαπασχολούμενοι δικηγόροι-ελεύθεροι επαγγελματίες, αφού και τα δικαστήρια ήταν κλειστά και οι λοιπές εργασίες του γίνονταν με εξαιρετική δυσκολία.
Μεσολαβεί το Σαββατοκύριακο. Οι φορείς συνεχίζουν να διαμαρτύρονται.
Την Δευτέρα 23 Μαρτίου 2020 η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) ανακοίνωσε ότι μόνο οι Κύριοι Κωδικοί ΚΑΔ θα είναι αυτοί που θα ληφθούν υπόψη για την αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων. Πρόκειται βέβαια για μία ακόμα παράλειψη αφού όλες οι επιχειρήσεις και σχεδόν όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν δηλώσει εκτός από την κύρια δραστηριότητα αρκετές δευτερεύουσες, που είτε συνδέονται με την κύρια δραστηριότητα είτε όχι, για να συμπληρώνουν το εισόδημα όταν η κύρια δραστηριότητα δεν αρκεί. Όπως μάλιστα αναφέρουν οι λογιστές και όσοι ασχολούνται με τους ΚΑΔ είναι τόσο κοντά η απόσταση της μιας δραστηριότητας από την άλλη, που ουσιαστικά με το να λαμβάνεται μόνο η δηλωθείσα κύρια δραστηριότητα, είναι σαν να απορρίπτεται εξ’ ορισμού η πλειονότητα των επαγγελμάτων.
Την Τρίτη 24 Μαρτίου 2020, το υπουργείο Οικονομικών επικαιροποιεί τη λίστα των ΚΑΔ. Προσθέτει 91 κωδικούς και το σύνολο γίνεται 347. Πάλι σταγόνα στον ωκεανό. Οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται ενώ στο χορό μπαίνουν και άλλοι φορείς, που ανακαλύπτουν ότι είναι εκτός μέτρων την ώρα που οι δουλειές τους έχουν εξαφανιστεί.
Το υπουργείο Οικονομικών αντιλαμβάνεται τις παραλείψεις και αφενός με διορθωτική πράξη συμπεριλαμβάνει και τις δευτερεύουσες δραστηριότητες στα μέτρα, αφετέρου ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δηλώνει ότι θα τροποποιηθεί πάλι η λίστα των ΚΑΔ συμπεριλαμβάνοντας αυτή τη φορά την πλειονότητα των επιχειρήσεων (αναμένεται να γίνει αυτό την εβδομάδα που ξεκινάει την Δευτέρα 29 Μαρτίου).
Τρίτος κύκλος διαμαρτυριών
Ας επανέλθουμε στις παραλείψεις. Την Τρίτη 24 Μαρτίου 2020 έγινε μία «αποκάλυψη», που άναψε τον τρίτο κύκλο διαμαρτυριών και συγκεκριμένα άναψε το φιτίλι των αντιδράσεων των δικηγόρων και άλλων επιστημόνων.
Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης πραγματοποιεί συνέντευξη τύπου για να δώσει διευκρινήσεις για τα μέτρα στήριξης. Ανακοινώνει για το δώρο Πάσχα ότι οι εταιρείες που δεν πλήττονται θα δώσουν κανονικά και όχι το καλοκαίρι όπως προβλέφθηκε για τις εταιρείες που πλήττονται. επίσης ανακοινώνει ότι οι εταιρείες που θα πληρώσουν κανονικά τους φόρους τους και τις ασφαλιστικές τους εισφορές θα τους χορηγηθεί έκπτωση 25% (σ.σ. τέτοια νομοθετική διάταξη ακόμα δεν υπάρχει).
Στην ίδια συνέντευξη τύπου κάνει και την διευκρίνιση ότι οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες – οικονομολόγοι, λογιστές, δικηγόροι , μηχανικοί ) θα ενταχθούν σε πρόγραμμα κατάρτισης για τις νέες τεχνολογίες ώστε να συνεχίσουν μέσω αυτών την επαγγελματική τους ιδιότητα.
Τότε, λοιπόν όλοι πέφτουν από τα σύννεφα. Πρώτον γιατί οι υπουργοί παρέλειψαν να το αναφέρουν όταν ανακοίνωσαν τα μέτρα, δεύτερον γιατί ο Πρωθυπουργός είπε ότι το μέτρο των 800 ευρώ επεκτείνεται, και τρίτον γιατί ο κωδικός υπάρχει στη λίστα του υπουργείου Οικονομιών.
Κι όμως δεν ίσχυε τίποτα από αυτά.
Μετά από την αποκάλυψη Βρούτση άρχισαν τα όργανα. Οι δικηγόροι που νόμιζαν ότι ήταν δικαιούχοι του επιδόματος, όπως και άλλα επαγγέλματα (μηχανικοί, λογιστές, οικονομολόγοι, ιατροί κλπ.) δεν συμπεριλαμβάνονταν. Και αισθάνθηκαν ότι τους κορόιδευαν, αφού οι υπουργοί δεν το είχαν ξεκαθαρίσει από την πρώτη στιγμή ενώ είχε μεσολαβήσει και το διάγγελμα Μητσοτάκη.
Μετά δε από αυτές διαμαρτυρίες την Παρασκευή 27 Μαρτίου 2020 τέσσερις υπουργοί διανέμουν κοινή ανακοίνωση όπου αναφέρεται ότι 166.000 επιστήμονες θα λάβουν μέρος σε πρόγραμμα τηλε-κατάρτισης 100 ωρών και θα λάβουν εκπαιδευτικό επίδομα 600 ευρώ.
Φυσικά, ουδείς έμεινε ικανοποιημένος από την εξαγγελία των τεσσάρων υπουργών (εδώ η ανακοίνωση της ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας).
Ακόμα και στην ανακοίνωσή τους υπάρχουν ατέλειες. Αναφέρεται ότι στο πρόγραμμα 180 εκατ. ευρώ θα ενταχθούν 166.000 επιστήμονες και θα πάρουν έκαστος 600 ευρώ. Όμως 600Χ166.000 ευρώ ισούται με 99,6 εκατ. ευρώ και όχι με 180 εκατ. ευρώ.
Τα υπόλοιπα χρήματα τί θα γίνουν; Θα ενταχθούν περισσότεροι επιστήμονες; Και εάν ναι, τότε γιατί προσδιορίστηκε το συγκεκριμένο νούμερο (166.000) και δεν ανέφεραν απλώς το ποσό του προγράμματος που ήταν διαθέσιμο;
Πολιτική δειλία
Στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 20ης Μαρτίου 2020 (ΦΕΚ Α’ αριθμός 168, 20/3/20) περιλαμβάνεται και ένα μέτρο, που δεν ανακοινώθηκε ποτέ από τους αρμόδιους υπουργούς στη διάρκεια των τακτικών ενημερώσεων, ούτε από τον Πρωθυπουργό. Να σημεωθεί πως την ΠΝΠ υπογράφουν ο Πρωθυπουργός και όλα τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου.
Το άρθρο 9 της παραπάνω ΠΝΠ αναφέρεται στη Λειτουργία επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας ως εξής:
1. Στο πλαίσιο των έκτακτων και προσωρινών μέτρων στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διασποράς του κορoνοϊού COVID-19, και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσας, o εργοδότης δύναται, με απόφασή του, να ορίζει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης ως εξής:
α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα,
β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης,
γ) Εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την
έναρξη εφαρμογής του.
2. Στο τέλος κάθε μήνα o εργοδότης υποχρεούται να δηλώνει την εφαρμογή του ανωτέρω τρόπου εργασίας σε ειδικό έντυπο στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
3. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.
Σίγουρα πρόκειται για ένα έκτακτο μέτρο, ίσως αναγκαίο υπό τις συνθήκες πλήρους ανατροπής της οικονομικής ζωής του τόπου και του κόσμου ολόκληρου. Όμως ούτε ο Πρωθυπουργός ούτε οι υπουργοί και κυρίως ο καθ΄ ύλην αρμόδιος υπουργός Γιάννης Βρούτσης δεν έκανε αναφορά σε αυτό, ούτε και μετά την δημοσίευση της ΠΝΠ.
Το μέτρο σχολιάστηκε από τον υπουργό όταν το ανακάλυψαν τρίτοι και έγινε αντικείμενο κριτικής από την αντιπολίτευση.
Όμως, μία κυβέρνηση που ισχυρίζεται ότι μιλάει τη γλώσσα της αλήθειας, πρέπει να έχει το θάρρος να λέει την αλήθεια, οι υπουργοί να μην στρουθοκαμηλίζουν και να μην δειλιάζουν κρύβοντας την πραγματικότητα όσο δύσκολη κι αν είναι.
Χρήστος Ιωάννου
cioannou@theceo.gr
