Οι δύο εταιρείες ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΑΒΑΞ, που κάποτε μεσουρανούσαν στον κατασκευαστικό κλάδο, μονοπωλούσαν αλλά και μοίραζαν μεγάλα και μικρότερα έργα, τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν προβλήματα απόρροια του υψηλού δανεισμού, της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα αλλά κυρίως του στρατηγικού τους προσανατολισμού, που δεν τους βγήκε όπως θα ήθελαν. Και οι δύο έχουν ένα ακόμα κοινό χαρακτηριστικό, τις αλλαγές που έχουν γίνει στο ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.
Θα έλεγε κάποιος ότι έχουν υποβιβαστεί στη δεύτερη κατηγορία του κλάδου, που μπορεί να οδηγήσει σε ενδεχόμενη στενότερη συνεργασία. Έχουν ήδη κοινή πορεία σε πολλά έργα με κυριότερο αυτό της Αττικής Οδού ενώ καταλύτης για στενότερη συνεργασία μπορεί να είναι το έργο της γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας, που οι δύο εταιρείες διεκδικούν ως αντίπαλες και επικεφαλής των δύο κοινοπραξιών, που έχουν περάσει στην τελική φάση.
Η γραμμή 4 του Μετρό
Τα δύο σχήματα, που διεκδικούν το έργο είναι συγκεκριμένα τα εξής: α) Ακτωρ–Ansaldo–Hitachi Rail Italy και β) ΑΒΑΞ–Ghella–Alstom Transport, με το σχήμα της ΑΒΑΞ να έχει λάβει καλύτερη αξιολόγηση για την τεχνική προσφορά.
Προς το παρόν τα δύο σχήματα προσπαθούν να εξουδετερώσει το ένα το άλλο με προσφυγές στο ΣτΕ και ενστάσεις – γι΄αυτό και καθυστερεί ο διαγωνισμός – αλλά εκτός απροόπτου όλα θα κριθούν όταν θα ανοιχθούν οι οικονομικές προσφορές. Όμως υπάρχει το ενδεχόμενο να δικαιωθούν και τα δύο σχήματα και ο διαγωνισμός να κηρυχθεί άγονος και να επαναληφθεί. Σε αυτό το ενδεχόμενο θα υπάρξουν αφενός θα υπάρξουν νέοι διεκδικητές αφετέρυο θα καθυστερήσει.
Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 1,8 δισ. ευρώ με το 10% του ποσού να αποτελεί την προκαταβολή που θα δοθεί στο ανάδοχο σχήμα, η οποία και αποτελεί τεράστιο κίνητρο για την ανάληψη του έργου.
ΑΒΑΞ: Δάνεια, έργα στη Μέση Ανατολή και εκκρεμότητες
Όμως εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Η περίπτωση της εταιρείας ΑΒΑΞ είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη. Ο ήδη αυξημένος δανεισμός του ομίλου μαζί με τις συμβάσεις leasing αυξήθηκε περαιτέρω σε περίπου 711 εκατ. ευρώ στις 30/6/2019 από περίπου 596 εκατ. ευρώ στις 31/12/2018 καθώς αποκτήθηκαν διάφορες δραστηριότητες και εταιρείες στο εξωτερικό μαζί με τις υποχρεώσεις τους – κυρίως στη Μέση Ανατολή – μετά την εκκαθάριση του ομίλου J&P Overseas που ανήκε στις οικογένειες των μετόχων της πρώην J&P Αβαξ (γι΄αυτό το σκοπό ίδρυσε στην Κύπρο την εταιρεία AVAX Middle East Ltd, η οποία έχει μεταξύ άλλων και έργα που σχετίζονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2022 στο Κατάρ).
Από τις δραστηριότητες αυτές προέκυψαν και σημαντικά έσοδα – περίπου 341 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση (στοιχεία του 2018), τα οποία εάν προστεθούν στα υφιστάμενα τότε έσοδα (του 2018) 582 εκατ. ευρώ ανέβασαν το σύνολο των ετήσιων εσόδων του ομίλου στα 923 εκατ. ευρώ. Όμως τα πρόσθετα έσοδα δεν συνοδεύτηκαν από κέρδη, αλλά από ζημιές με αποτέλεσα να αυξηθεί το ζημιογόνο αποτέλεσμα μετά την απόκτηση αυτών των δραστηριοτήτων σε 55,7 εκατ. ευρώ από 26 εκατ. ευρώ το 2018, δηλαδή υπερδιπλασιάστηκε.
Η εκκαθάριση της J&P Overseas σημάδεψε και τις μετοχικές αλλαγές. Μέχρι τη πρόσφατη αύξηση κεφαλαίου μεγαλύτερος μέτοχος με 44,18% ήταν η εταιρεία Joannou & Paraskevaides Investments. Στην τελευταία αύξηση κεφαλαίου δεν συμμετείχε η Joannou & Paraskevaides Investments και η συμμετοχή της υποχώρησε στο 23,7%. Αντίθετα, εμφανίστηκε ως νέος και μεγαλύτερος μέτοχος με 23,81% η εταιρεία JCGH Ltd που μέσω ελεγχόμενων νομικών προσώπων ανήκει στον κύπριο επιχειρηματία Χρήστο Ιωάννου, υιό του γνωστού συλλέκτη έργων τέχνης Δάκη Ιωάννου. Μαζί με τις μετοχικές αλλαγές μετονομάστηκε και η εταιρεία σε ΑΒΑΞ από J&P ΑΒΑΞ προηγουμένως.
Εκτός από το δανεισμό και τα έσοδα κληρονομήθηκαν πολλές εκκρεμότητες, οι εξελίξεις των οποίων θα έπρεπε να απασχολούν πολύ συχνά το Χρηματιστήριο μέσω σχετικών ανακοινώσεων. Στο ενημερωτικό κεφάλαιο της αύξησης κεφαλαίου περιγράφονται όλα αυτά τα μέτωπα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται «το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται καθυστερήσεις και παύσεις πληρωμών από δύο έργα συνολικού ύψους περίπου $140 εκατομμυρίων. Συγκεκριμένα, στο έργο «Msheireb Downtown Doha», η Conspel Qatar WLL προσανατολίζεται να ακολουθήσει την δικαστική οδό για την είσπραξη οφειλής ύψους $30 εκατομμυρίων, ενώ στο έργο «Doha Oasis» η εταιρεία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τον πελάτη και τον κύριο εργολάβο (του οποίου η Conspel Qatar WLL είναι υπεργολάβος) για την διευθέτηση της απαίτησης ύψους περίπου $110 εκατομμυρίων. Αυτή όμως η αδυναμία είσπραξης δημιουργεί στην Conspel Qatar WLL συνθήκες προσωρινής ταμειακής στενότητας για τις οποίες η εταιρεία μελετά πιθανές ενέργειές της. Ενδεχόμενη διαταραχή της ροής των έργων στον Περσικό Κόλπο ενδέχεται να δημιουργήσει ανάγκη αναγνώρισης έκτακτης ζημίας και να μειώσει την κερδοφορία της θυγατρικής και κατ’ επέκταση του Ομίλου, με αποτέλεσμα να μειωθεί η δυνατότητα διανομής μερίσματος στους μετόχους».
ΕΛΛΑΚΤΩΡ: Αργεί η αναδιάρθρωση και αυξάνεται το κόστος δανεισμού
Από την πλευρά της ΕΛΛΑΚΤΩΡ και αυτή βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο. Οι αδελφοί Καλλιτσάντση διεκδίκησαν και πήραν τον έλεγχο του ομίλου από τον Λεωνίδα Μπόμπολα, υιό του εκδότη Γιώργου Μπόμπολα και τον Δημήτρη Κούτρα, ο οποίος πούλησε τις μετοχές που κατείχε στην ΕΛΛΑΚΤΩΡ και μετακόμισε σε ένα ανταγωνιστή, την Ιντρακάτ. Όμως, τα αποτελέσματα που το νέο διοικητικό σχήμα έχει φέρει αποδείχθηκαν κατώτερα των προσδοκιών που καλλιέργησαν. Αυτό έχει επιφέρει και διαφωνίες μεταξύ των υψηλόβαθμων στελεχών του ομίλου και μελών του Δ.Σ.
Ο όμιλος προσπαθεί να εξέλθει από ζημιογόνα κατασκευαστικά έργα δηλαδή θυσιάζει τζίρους για κέρδη, μειώνει προσωπικό, αλλά ακόμα ο μετασχηματισμός αυτός δεν έχει ολοκληρωθεί με βάση τα τελευταία δημοσιευμένα αποτελέσματα και δεν παράγει κέρδη. Ο τζίρος του ομίλου στο 9μηνο του 2019 μειώθηκε 26,43% στο 1,016 δισ. ευρώ από 1,381 δισ. ευρώ αλλά το καθαρό αποτέλεσμα παρέμεινε ζημιογόνο.
Αττική Οδός και ΕΥΔΑΠ στις αβεβαιότητες
Η διοίκηση επίσης προσπάθησε να εξασφαλίσει παράταση της πιο κερδοφόρας δραστηριότητας της Αττικής Οδού με διάφορους τρόπους, αλλά πάλι δεν τα κατάφερε με αποτέλεσμα να πληθαίνουν οι μνηστήρες και να μειώνονται οι πιθανότητες να παραμείνει η ίδια κοινοπραξία παραχωρισιούχος και στο μέλλον (στην Αττική Οδό ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ έχει ποσοστό 65,75% και η ΑΒΑΞ 34%, το υπόλοιπο 0,04% έχει η γαλλική Egis Road Operation S.A.).
Επίσης, ακόμα ένα έργο «δικό της», όπως είναι εδώ και χρόνια το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας, τώρα διεκδικείται από ισχυρούς μνηστήρες.
Αποκορύφωμα ήταν η έκδοση του ομολογιακού δανείου όπου η εταιρεία έφθασε στο σημείο να δημιουργήσει σύγχυση με non papers σημειώματα, ότι κατάφερε να δανειστεί με χαμηλότερο κόστος κεφαλαίου από αυτό που πλήρωνε πριν την έκδοση, κάτι που δεν ισχύει. Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος ότι το κόστος είναι 6,325% και είναι υπερδιπλάσιο από αυτό που πληρώνουν άλλοι ανταγωνιστές.
Τώρα, αυτό το ακριβό ομολογιακό δάνειο καλείται να παίξει ρόλο καταλύτη μεσοπρόθεσμα, πρώτον γιατί υποκατέστησε τον δανεισμό από τις ελληνικές τράπεζες οι οποίες θα παίξουν τον δικό τους ρόλο στο ενδεχόμενο πιο στενής σχέσης μεταξύ ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΑΒΑΞ δίνοντας στην τελευταία ρευστότητα για να ολοκληρώσει κάποια έργα που έχει και δεύτερον γιατί απελευθέρωσε δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για τη χάραξη της νέας στρατηγικής και για ένα καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα.
Αν όλα αυτά καταλήξουν και σε μετοχική συνεργασία αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά σε αυτό το ενδεχόμενο υπεισέρχονται άλλοι παράγοντες όπως είναι το ατομικό συμφέρον των βασικών μετόχων, οι οποίοι είναι αρκετοί και συχνά δεν ταυτίζεται με το εταιρικό.
Χρήστος Ιωάννου
cioannou@theceo.gr
(σ.σ. ο γράφων δεν έχει καμία σχέση με το μέτοχο της ΑΒΑΞ. Πρόκειται για συνωνυμία)
