Το λιανικό εμπόριο στην Ευρώπη ήταν ένα από τα μεγαλύτερα θύματα της πανδημίας του κορωνοϊού και επηρέασε σημαντικά την αντίστοιχη αγορά των εμπορικών ακινήτων, επισημαίνει η BNP Paribas Real Estate, στην αναφορά της που καταγράφει τις τάσεις για την πορεία του κλάδου των εμπορικών ακινήτων στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα η BNP Paribas Real Estate συνεργάζεται μεταξύ άλλων με την εταιρεία του Πάνου Δανού (Danos).
Σύμφωνα με την αναφορά, η εικόνα στην αγορά είναι κάπως θολή. Η ανάκαμψη στην κατανάλωση και η συντονισμένη δράση των ευρωπαϊκών χωρών για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κρίσης δίνει ελπίδες. Επίσης στα θετικά περιλαμβάνεται το ότι η αύξηση της ανεργίας δεν είναι μεγάλη, άρα δεν θα επηρεαστεί σημαντικά η καταναλωτική εμπιστοσύνη των νοικοκυριών. Από την άλλη όμως οι μετακινήσεις και τα ταξίδια έχουν περιοριστεί με αποτέλεσμα η κατανάλωση στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να έχει μειωθεί.
Σύμφωνα με την BNP Paribas Real Estate οι λιανικές πωλήσεις εκτιμάται ότι θα μειωθούν 6% το 2020 μετά από μία άνοδο της τάξης του 2,7% το 2019. Για το 2021 αναμένεται ανάκαμψη 6% για την Ευρώπη ως σύνολο, αλλά η ανάκαμψη δεν θα είναι συμμετρική: η Γερμανία θα ηγηθεί ενώ η Ιταλία και η Ισπανία μάλλον δύσκολα θα φθάσουν τα επίπεδα κατανάλωσης του 2019.
Ένα άλλο στοιχείο το οποίο ξεχώρισε στη διάρκεια της πανδημίας είναι η σημασία του ηλεκτρονικού εμπορίου για το λιανικό εμπόριο: οι καταναλωτές αναγκάστηκαν να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο για τις αγορές τους με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι ο συγκεκριμένος τομέας των διαδικτυακών πωλήσεων στην Ευρώπη θα αυξηθεί κατά 13% το 2020 (πηγή: E-commerce Foundation).
Η ώθηση αναμένεται να συνεχιστεί ειδικά στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη, καθοδηγούμενη από την επιταχυνόμενη διείσδυση στο διαδίκτυο και μπορεί να φθάσει το 20%. Επιπλέον η εφαρμογή του 5G είναι πιθανό να δώσει περαιτέρω ώθηση στο λιανικό ηλεκτρονικό εμπόριο στα επόμενα πέντε χρόνια. Υπό αυτές τις συνθήκες, το μοντέλο που κερδίζει έδαφος είναι το omnichannel, δηλαδή ένα πολυκαναλικό δίκτυο πώλησης προϊόντων που καλύπτει όλες τις επιθυμίες και τις ανάγκες του καταναλωτή.
Επενδύσεις
Σχετικά με τις επενδύσεις στην αγορά εμπορικών ακινήτων τις επενδύσεις, η πορεία τους ήταν ανοδική στις αρχές του 2020, μετά από ένα έτος ρεκόρ όπως ήταν το 2019. Όμως με την πανδημία του Covid-19 να χτυπά την Ευρώπη από τα μέσα Μαρτίου, οι περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές σημείωσαν απότομη επιβράδυνση και πτώση. Αυτό οδήγησε τις εμπορικές επενδύσεις σε ακίνητα σε πτώση 5% στο α΄εξάμηνο του 2020.
Τους τελευταίους 12 μήνες οι επενδύσεις σε εμπορικά ακίνητα στη Ευρώπη ανήλθαν σε 283 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των υπηρεσιών αποθήκευσης και διαχείρισης εμπορευμάτων (logistics), που κατέγραψαν άνοδο 10%.
Οι επενδύσεις σε ακίνητα στο λιανικό εμπόριο ανήλθαν σε 46 δισ. ευρώ. Στο 2ο τρίμηνο του 2020 οι επενδύσεις της ίδιας κατηγορίας ακινήτων ήταν μόλις 6,4 δισ. ή –37% σε ετήσια βάση. Το ποσοστό είναι το υψηλότερο που έχει παρατηρηθεί από το 2009, όμως στο α΄εξάμηνο, χάρη σε ένα πολύ δυναμικό α΄τριμηνο (+ 75% έναντι του αντίστοιχου πρώτου τριμήνου του 2019) η αξία των επενδύσεων σε ακίνητα στην αγορά του λιανικού εμπορίου έφτασε τα 18,8 δισ. ευρώ (ή +10% σε σύγκριση με το α΄εξάμηνο του 2019).
Η Γερμανία παραμένει η κυρίαρχη χώρα στις επενδύσεις σε ακίνητα λιανικού εμπορίου με μερίδιο 32% ή 15 δισ. στο σύνολο των 46 δισ. ευρώ. Είναι εντυπωσιακό το ότι η γερμανική αγορά αυξήθηκε κατά 32% το πρώτο εξάμηνο του 2020 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του του 2019.
Η Γαλλία κατέγραψε επίσης ένα πολύ καλό α΄εξάμηνο με 1,4 δισ. ευρώ να επενδύονται τους τελευταίους 3 μήνες παρά το lockdown (+ 19% έναντι έναντι 2019). Αυτό οφείλεται κυρίως στη συναλλαγή πέντε εμπορικών κέντρων μεταξύ των URW, Crédit Agricole Assurances and La Française.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η πτωτική τάση που ήδη καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, επιταχύνθηκε με το lockdown: οι επενδύσεις σε ακίνητα λιανεμπορίου μειώθηκαν 67% στο 2ο τρίμηνο του 2020 έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2019. Το λιανικό εμπόριο αντιμετωπίζει προκλήσεις, ειδικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναγκάζοντας πολλούς λιανοπωλητές να μειώσουν τις μισθοδοσίες τους (Marks &Spencer, John Lewis, Harrods).
Αποδόσεις
Σε ότι αφορά τις αποδόσεις σε δρόμους μεγάλης εμπορικής αξίας έχουν ελαφρώς αποσυμπιεστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο (3,25%), στη Γαλλία (3,00%) και στην Ιταλία (3,25%). Προς το παρόν, οι αντίστοιχες αποδόσεις στην Ισπανία και στη Γερμανία φαίνεται να συγκρατούνται αλλά αναμένεται να παραμείνουν ελκυστικές και στο άμεσο μέλλον καθώς προσφέρουν σταθερό εισόδημα και ισχυρή αντίσταση στην πτώση.
Σχετικά με τις αποδόσεις στα κύρια εμπορικά κέντρα αυξάνονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Ενοίκια
Όπως είναι γνωστό η πορεία των εμπορικών ακινήτων στην Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία του κλάδου των ειδών πολυτελείας και τις δαπάνες που οι διεθνείς τουρίστες πραγματοποιούν. Και οι δύο αυτοί επηρέασαν την αγορά και συνεχίζουν να την επηρεάζουν.
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 έγιναν μερικές προσαρμογές στις τιμές ενοικίασης ειδικά σε μερικούς δρόμους του Λονδίνου, της Πράγας, της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης ενώ αναμένεται περαιτέρω πίεση καθώς οι κενές θέσεις ενδέχεται να αυξηθούν. Πάντως, τόσο οι εταιρείες λιανικής πώλησης όσο και οι ιδιοκτήτες των ακινήτων εμφανίζονται πρόθυμοι να διαπραγματευτούν και να προχωρήσουν σε ευέλικτες ρυθμίσεις.
Έτσι, τα ενοίκια σε βασικές τοποθεσίες είναι το λιγότερο πιθανό να δουν σημαντικές αλλαγές στο άμεσο μέλλον. Σε αυτές τις προνομιακές τοποθεσίες η προσφορά ακινήτων είναι περιορισμένη.
Η New Bond Street του Λονδίνου με ενοίκιο 2.023 € / τ.μ. / μήνα παρά την πτώση -10% έναντι του α΄εξαμήνου του 2019 και η λεωφόρος Champs-Elysées στο Παρίσι με 1.833 € / τ.μ. / μήνα (αμετάβλητο) είναι ακόμα οι δύο πιο ακριβοί δρόμοι στην Ευρώπη.
Επίσης, η Rue Saint-Honoré στο Παρίσι (1.167 € / τ.μ. / μήνα) συνεχίζει να προσελκύει επώνυμες μάρκες (η Dior έχει μόλις άνοιξε ένα τεράστιο κατάστημα πάνω από 900 τετραγωνικά μέτρα).
Στην Ισπανία, η Calle de Preciados (300 € / τ.μ. / μήνα) είναι ο πιο ακριβός δρόμος της Μαδρίτης, με σταθερά ενοίκια (η αμερικανική Levi’s πρόσφατα εγκαινίασε ένα νέο κατάστημα). Στην ίδια πόλη και συγκεκριμένα στην Gran Via (271 € / τ.μ. / μήνα, -3% έναντι α΄εξαμήνου 2019), η γερμανική εταιρεία αρωμάτων Daglas εγκαινίασε το πρώτο μεγάλο κατάστημα στην Ισπανία.
Στον παρακάτω χάρτη περιλαμβάνεται και ο πιο εμπορικός δρόμος στην Ελλάδα (οδός Ερμού) με τιμή 285 ευρώ ανά τ.μ.
