Ο υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Ζαββός ενημερώνοντας τη Βουλή μετά από πρωτοβουλία της ΓΕΣΒΕΕ για το πρόγραμμα παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων εξέφρασε την βεβαιότητα ότι με το σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ θα σωθούν πολλές βιώσιμες επιχειρήσεις και οι ευσυνείδητοι δανειολήπτες, γιατί θα τους δοθεί δυνατότητα ρυθμίσεων των δανείων τους.
«Λένε ότι ο ΗΡΑΚΛΗΣ θα ξεσπιτώσει. Θα γίνει ακριβώς το αντίθετο. Με τη διαδικασία των διαχειριστών, με μια ευέλικτη προσπάθεια που θα καταβάλλουν, θα μπορέσουν να σωθούν πολλές βιώσιμες επιχειρήσεις, ώστε να μην πεταχτεί αυτός ο αναγκαίος οικονομικός και κοινωνικός ιστός επιχειρήσεων, οι οποίες θέλουμε να συνεχίσουν να είναι βιώσιμες για την ελληνική οικονομία και για την ελληνική κοινωνία», είπε ο υφυπουργός Οικονομικών, που επέμεινε ότι θα υπάρξει ευελιξία ρυθμίσεων διότι προτεραιότητα δεν είναι οι ρευστοποιήσεις αλλά οι ρυθμίσεις.
Ο κ. Ζαββός ενημέρωσε τις επιτροπές της Βουλής ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν δηλώσει ότι θα συμμετάσχουν στον «ΗΡΑΚΛΗ», με σχήματα που υπερβαίνουν τα 30 δισ. ευρώ, για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Όμως, ο κ. Ζαββός δεν αναφέρθηκε στα σχέδια που οι τράπεζες έχουν εκπονήσει και αναμένεται να καταθέσουν στο δημόσιο και τα οποία προβλέπουν ότι τα έσοδα από πλειστηριασμούς θα ανέλθουν σε 50% ως πηγή ανάκτησης των δανείων. Αυτό σημαίνει ότι στο στόχαστρο των πλειστηριασμών θα ενταχθούν ακίνητα χαμηλής εμπορικής αξίας και όλο αυτό θα γίνει μέσω του σχεδίου Ηρακλής.
Θα μεταβιβαστούν και εξυπηρετούμενα δάνεια;
Ο Γιώργος Ζαββός δεν απάντησε ξεκάθαρα στο κεντρικό ερώτημα που θέτει η ΓΣΕΒΕΕ. Δηλαδή, αν στις τιτλοποιήσεις θα συμπεριληφθούν και εξυπηρετούμενα δάνεια. «Ο νόμος για τον ΗΡΑΚΛΗ αποβλέπει σε μια συστημική λύση των κόκκινων δανείων. Αντικείμενο της τιτλοποίησης είναι κυρίως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, διαφορετικά το όλο εγχείρημα δεν έχει νόημα, ούτε για τον φορολογούμενο, ούτε για την ελληνική οικονομία. Και η ΤτΕ και η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών μπορούν να επιβεβαιώσουν, εάν ερωτηθούν, ότι για την καλύτερη διαχείριση είθισται να τιτλοποιούνται, κάποτε, δάνεια και του ίδιου οφειλέτη, τα οποία μπορεί να είναι εξυπηρετούμενα και μη εξυπηρετούμενα. Βέβαια, η σύνθεση του χαρτοφυλακίου της τιτλοποίησης εναπόκειται στις ίδιες τις τράπεζες», είπε ο υφυπουργός Οικονομικών και πρόσθεσε: «Ο ΗΡΑΚΛΗΣ δεν απαγορεύει στις τράπεζες να μεταβιβάσουν, εάν χρειάζεται, και εξυπηρετούμενα δάνεια. Παρ΄όλα αυτά είναι λογικό να μην αναμένεται μια τέτοια μεταβίβαση, εκτός από ορισμένες, ενδεχομένως, μεμονωμένες περιπτώσεις, του ιδίου οφειλέτη».
Περισσότερες διευκρινίσεις για το θέμα έδωσε η κυρία Χαρούλα Απαλαγάκη, γραμματέας της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, η οποία ανέφερε πως γενικώς τα εξυπηρετούμενα δάνεια δεν μεταβιβάζονται γιατί δεν συμφέρει τις τράπεζες να πάρουν προβλέψεις σε ένα εξυπηρετούμενο δάνειο και να το δώσουν με discount στον σέρβισερ (σ.σ. στην εταιρεία διαχείρισης των μη εξυπηρετούμνενων δανείων). Όμως πρόσθεσε ότι μεταβιβάζονται όταν είναι ουρά σε δάνειο μη εξυπηρετούμενο. Με άλλα λόγια εάν ένας δανειολήπτης έχει περισσότερα από ένα δάνειο και το ένα δεν εξυπηρετείται – όπως έχει η πλειονότητα των εταιρειών και πολιτών – τότε το εξυπηρετούμενο δάνειο μεταβιβάζεται.
Πόσα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνδέονται με την πρώτη κατοικία και πόσοι πλειστηριασμοί έχουν γίνει;
Η κυρία Απαλαγάκη ρωτήθηκε για το πόσα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνδέονται με την πρώτη κατοικία αλλά δεν είχε διαθέσιμα στοιχεία. Επίσης ρωτήθηκε για τον αριθμό των πλειστηριασμών. Ούτε για αυτούς είχε στοιχεία. Είπε, πως τον Δεκέμβιρο του 2019 οι πλειστηριασμοί που είχαν οριστεί τότε ήταν περισσότεροι από αυτούς που έχουν προγραμματιστεί για το α΄τρίμηνο του 2020 (έχουν προγραμματιστεί 2.700).
Σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που είναι συνδεδεμένα με την πρώτη κατοικία, ο Αναστάσιος Πανούσης, πρόεδρος της Ενωσης Ανωνύμων Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις ΑΕΔΑΔΠ εκτίμησε ότι τα δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία είναι περίπου 10 δισ. ευρώ και μόνο 2.000 οφειλέτες με οφειλές 150 με 200 εκατ. ευρώ έχουν κάνει αίτηση για να ενταχθούν στο νόμο. Αλλοι 42.000 έχουν ξεκινήσει την αίτηση αλλά δεν έχει προχωρήσει.
Ο ίδιος είπε πως για την προστασία της πρώτης κατοικίας υπάρχει ο νόμος 4605, ο οποίος είναι πάρα πολύ καλός γιατί δίνει κούρεμα, δίνει χαμηλό επιτόκιο, επιχορηγεί μέχρι και το 50% της δόσης, οπότε όποιος έχει αυτή την ανάγκη θα πρέπει να υποβάλει αίτηση για να ενταχθεί στο νόμο μέχρι τέλος Απριλίου 2020, που λήγει η ισχύς του.
Γιατί οι τράπεζες δεν πουλούν τα δάνεια στους ίδιους του δανειολήπτες;
Η κυρία Απαλαγάκη ρωτήθηκε γιατί οι τράπεζες δεν πουλούν τα δάνειά τους στους ίδιους τους δανειολήπτες. «Μα γιατί απαγορεύεται» απάντησε. Και συνέχισε λέγοντας ότι απαγορεύεται για δύο λόγους. Πρώτον γιατί επιτρέπεται η μεταβίβαση μόνο σε νομικά πρόσωπα και όχι σε φυσικά πρόσωπα. Δεύτερον γιατί δεν θα υπήρχαν τράπεζες εάν κάθε ένας από εμάς είχε την δυνατότητα να πηγαίνει στην τράπεζα και ζητούσε να πληρώσει λιγότερο. Επίσης είπε πως «εποπτικά απαγορεύεται η δευτερογενής αγορά να είναι στον ίδιο τον οφειλέτη και η τράπεζα που θα μεταβιβάσει στον οφειλέτη το δάνειό του θα έχει διαπράξει ποινικό αδίκημα. Ο νόμος προβλέπει ότι πριν η τράπεζα μεταβιβάσει το δάνειο, οφέιλει να καλέσει τον οφειλέτη να ρυθμίσει.»
Η επιτροπή παρακολούθησης
Ο κ. Ζαββός σχετικά με τα θέματα διαφάνειας είπε πως «η υπόθεση του ΗΡΑΚΛΗ είναι υπόθεση διαφάνειας όλων των διαδικασιών και όλων των φορέων» και επισήμανε ότι η Επιτροπή Παρακολούθησης θα επιβλέπει σε συνεχή βάση την εξέλιξη των τιτλοποιήσεων, δηλαδή, από την πρώτη στιγμή που θα υποβληθεί η αίτηση και καθ΄όλη την εξέλιξη της τιτλοποίησης. Στην επιτροπή συμμετέχουν ο ΟΔΔΗΧ, η ΤτΕ, μέσω των αρμοδίων διευθύνσεων που εποπτεύουν και οι αρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου Οικονομικών (Διεύθυνση Χρηματοοικονομικής Πολιτικής, Διεύθυνση Εγγυήσεων) και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Όπως εξήγησε ο υφυπουργός Οικονομικών, αυτή την υπηρεσία θα λαμβάνει όλα τα δεδομένα και πληροφορίες από τους εμπλεκόμενους στη λειτουργία αυτής της αγοράς. «Για κάθε συναλλαγή, από τους διαχειριστές πληρωμών, από τους πληρεξούσιους των καταβολών, το Δημόσιο θα παρακολουθεί, βήμα-βήμα, την εξέλιξη των τιτλοποιήσεων και επιπλέον, θα έχει διακριτική ευχέρεια να προβεί σε προτάσεις, σε συστάσεις για οποιαδήποτε ενέργεια κρίνει αναγκαία, ώστε να μην υπάρχει παρέκβαση ή κακοδιαχείριση στην τιτλοποίηση», είπε ο κ. Ζαββός. Παράλληλα, θα υπάρχει, όπως είπε, επιλογή ανεξάρτητου επόπτη, οποίος θα παρεμβαίνει με συστηματικό έλεγχο για τη συμμόρφωση, ιδιαίτερη στη διαδικασία πιστοληπτικής αξιολόγησης των τίτλων.
Οι διαχειριστές
Ο υφυπουργός Οικονομικών υπενθύμισε ότι οι διαχειριστές, οι servicers, θα έχουν τη δυνατότητα ευχερέστερων ρυθμίσεων, σε σχέση με τα κόκκινα δάνεια. «Ο διαχειριστής δεν υπόκειται στους περιορισμούς που υπόκειται η κάθε τράπεζα και διαθέτει ευελιξία λύσεων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ζαββός και πρόσθεσε πως ο διαχειριστής θα έχει τη δυνατότητα να αναδιαπραγματευτεί και να κάνει ρυθμίσεις, με βάση την πραγματική οικονομική δυνατότητα του δανειολήπτη, για την ανάκτηση της αξίας του δανείου. «Ο διαχειριστής δεν έχει λόγο να εκβιάσει λύσεις, αλλά έχει κάθε συμφέρον να βρει συναινετική λύση και να προσεγγίσει τον δανειολήπτη, με διάθεση ρύθμισης και προσπαθήσει θα βρει βιώσιμη συναίνεση και λύση», είπε ο υφυπουργός Οικονομικών και επισήμανε ότι ο διαχειριστής είναι ανεξάρτητος από τις τράπεζες και έχει σημαντικό πλεονέκτημα ότι μπορεί να εντοπίσει τον στρατηγικό κακοπληρωτή.
«Οι εταιρείες που αναλαμβάνουν τη διαχείριση δεν πρέπει να συγχέονται με τις εισπρακτικές εταιρείες. Θα είναι ανεξάρτητες από τις τράπεζες. Οι διαχειριστές είναι υποχρεωμένοι να επιδιώξουν περισσότερο βιώσιμες και εξατομικευμένες ρυθμίσεις με τους δανειολήπτες», υπογράμμισε ο υφυπουργός και υπογράμμισε ότι «μέσω του ΗΡΑΚΛΗ δίνεται η δυνατότητα στους διαχειριστές να βρουν τις λύσεις οι οποίες χρειάζονται ώστε να σωθούν οι βιώσιμες επιχειρήσεις, οι ευσυνείδητοι δανειολήπτες. Θα έχουν πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα πλέον οι δανειολήπτες να βρουν λύσεις με άφεση χρέους, με κουρέματα ακόμα και με δυνατότητα νέων χρηματοδοτήσεων διότι οι τράπεζες πρέπει, απαλλαγμένες πλέον από μεγάλο βάρος, να χρηματοδοτήσουν την οικονομία».
ΓΣΕΒΕΕ
Να μην λειτουργήσει το σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ μονομερώς ως προς το άνοιγμα της αγοράς δανείων σε νέα επιχειρηματικά σχήματα, αμφίβολης επιχειρηματικής στοχοθεσίας, ζήτησε κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης, των επιτροπών Οικονομικών και Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς, που κατέθεσε τα εξής ερωτήματα στην κυβέρνηση:
-ποια μέτρα θα ληφθούν ώστε η Ελλάδα να μην βρεθεί αντιμέτωπη με γεγονότα αντίστοιχα με αυτά στην Ιταλία
-γιατί ο νόμος επιτρέπει το πρόγραμμα να εφαρμοστεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό που ίσχυσε σε παρόμοια προγράμματα στο εξωτερικό
-αν η κυβέρνηση θα συμφωνήσει στη δημοσιοποίηση της σύνθεσης των τιτλοποιημένων ομολογιών σε τριμηνιαία ή εξαμηνιαία βάση.
-αν οι τράπεζες είναι σε θέση να δεσμευτούν πόσο θα αυξάνουν τις χρηματοδοτήσεις στην οικονομία, ιδίως στις ΜΜΕ, για κάθε δισ. ευρώ κόκκινου δανείου, που θα διώχνουν από τους ισολογισμούς τους.
-με ποιον τρόπο θα διασφαλιστεί η διαφάνεια αν η κυβέρνηση κάνει χρήση της ευχέρειας που της παρέχει ο νόμος να αναιρέσει ουσιαστικούς όρους του, όπως για παράδειγμα, τυχόν αύξηση στο συνολικό ποσό εγγύησης του ελληνικού δημοσίου, παράταση της περιόδου παροχής εγγύησης και τροποποίηση των όρων παροχής της εγγύησης.
-Ποια μέτρα θα ληφθούν για να μην επαναληφθούν προσβλητικές πρακτικές σε βάρος ευάλωτων δανειοληπτών
-πως θα διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία των εταιρειών διαχείρισης, διότι ο νόμος αφήνει ανοιχτό τον τρόπο τιμολόγησης, των προμηθειών κλπ.
-Ποιες εγγυήσεις υπάρχουν ώστε στα τιτλοποιημένα ομόλογα να μην συμπεριληφθούν και εξυπηρετούμενα δάνεια.
«Το σχέδιο ΗΡΑΚΛΗΣ μπορεί και πρέπει να γίνει πιο γενναίο και κοινωνικά δίκαιο, υιοθετώντας δικλείδες ασφαλείας», είπε ο κ. Καββαθάς
Επιμελητήρια
Εκ μέρους της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, ο Χαράλαμπος Μωραϊτης, επισήμανε ότι η αριθμητική μείωση των κόκκινων δανείων είναι το πρώτο βήμα, αλλά το πρόβλημα των δανειοληπτών παραμένει και πρόσθεσε ότι το ζητούμενο δεν είναι μια απλή μείωση του δείκτη των κόκκινων δανείων αλλά η συνολική απαλλαγή της πραγματικής οικονομίας από το βάρος των κόκκινων δανείων. Ο κ. Μωραϊτης επισήμανε την ανάγκη να στηριχθούν οι αδύναμοι οικονομικά δανειολήπτες, με γενναία απομείωση της αξίας των δανείων τους, με την εφαρμογή αυστηρών εισοδηματικών και κοινωνικών κριτηρίων, δηλαδή, να δοθεί αυτή η δυνατότητα στους πραγματικά αδύναμους. Επίσης, να έχουν ευκαιρία επιβίωσης επιχειρήσεις που έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια αλλά είναι βιώσιμες. «Στόχος για εμάς, ήταν και παραμένει, να μπορέσουν οι βιώσιμες επιχειρήσεις να παραμείνουν στη ζωή, να ρυθμίσουν τις υποχρεώσεις τους, να αναδιαρθρώσουν τη λειτουργία τους, να συνεχίσουν να παρέχουν θέσεις εργασίας και να στηρίζουν την τοπική οικονομία», τόνισε ο κ.Μωραϊτης και ζήτησε να δοθούν επαρκή χρηματοδοτικά εργαλεία στις επιχειρήσεις.
