Οριακή άνοδο παρουσίασε ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος τον Νοέμβριο, στις 107,0 από
106,7 μονάδες τον Οκτώβριο σύμφωνα με το ΙΟΒΕ. Η άνοδος οφείλεται στη βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών για υπηρεσίες, στην ενίσχυση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και στην οραική βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκκιών στο λιανεμπόριο. Όμως, αρνητικά κινήθηκαν οι προσδοκίες στις κατασκευές και τη βιομηχανία. Θυμίζουμε πως ο δείκτης κινείται χαμηλότερα από τη μέγιστη τιμή έτους που προσέγγισε τον προηγούμενο Αύγουστο και ήταν οι 108,4 μονάδες.
Στους επιμέρους τομείς της παραγωγής οι διακυμάνσεις των προσδοκιών των επιχειρήσεων είναι οριακές. Η μικρή ανοδική τάση προέρχεται κυρίως από βελτίωση στις Υπηρεσίες και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη. Συνολικά, στο διάστημα αυτό φαίνεται πως ολοκληρώνεται ένας θετικός κύκλος ενίσχυσης των προσδοκιών που ξεκίνησε με τη λήξη του τρίτου προγράμματος προσαρμογής και ενδυναμώθηκε στην προεκλογική περίοδο και τους πρώτους μετεκλογικούς μήνες. Ο δείκτης κλίματος έχει επανέλθει περίπου σε υψηλό δεκαετίας, ενώ αυτός της καταναλωτικής εμπιστοσύνης περίπου σε υψηλό εικοσαετίας. Κατά την περίοδο αυτή, παρατηρείται ενίσχυση επιμέρους τομέων της οικονομίας, αναθέρμανση της οικοδομικής δραστηριότητας, σταθεροποίηση του τουρισμού σε υψηλά επίπεδα, και συνέχιση της καλής εξαγωγικής επίδοσης ορισμένων κλάδων.
Ταυτόχρονα υπάρχει σημαντική μείωση του κόστους χρηματοδότησης της χώρας και αντιστροφή φορολογικών μέτρων, με μείωση της σχετικής επιβάρυνσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Συνολικά, υπάρχει η αίσθηση πως η κρίση σε μεγάλο βαθμό ανήκει στο παρελθόν και πως τα πραγματικά διαθέσιμα εισοδήματα θα αυξάνονται στο επόμενο διάστημα έστω και σταδιακά.
Η συνέχιση, όμως, αυτής της θετικής εξέλιξης, θα εξαρτηθεί κρίσιμα, πέρα από τις διεθνείς εξελίξεις, από τις αποφάσεις της οικονομικής πολιτικής στη χώρα. Η παραγωγική βάση της οικονομίας παραμένει ασθενής, η ανεργία εξαιρετικά υψηλή και το επίπεδο επενδύσεων πολύ χαμηλότερο από αυτό που θα στηρίξει μια μεσοπρόθεσμα ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας. Ο δημοσιονομικός χώρος είναι πεπερασμένος και το δημόσιο χρέος παραμένει ιδιαίτερα υψηλό. Ως εκ τούτου, όχι μόνο η φορολογική ελάφρυνση αλλά και η γενικότερη ενδυνάμωση της θέσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων θα είναι εφικτή μόνο στο βαθμό που θα ενισχύεται συστηματικά η παραγωγική βάση της οικονομίας και στο βαθμό που τα επιμέρους μέτρα οικονομικής πολιτικής θα συμβάλλουν σε αυτή την ενίσχυση.
Αναλυτικότερα:
στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση
ενισχύθηκε, καθώς ο δείκτης των εκτιμήσεων για τα αποθέματα κινήθηκε ανοδικά και οι
προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες μεταβλήθηκαν ήπια.
στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα ενισχύθηκαν, ενώ οι
αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες.
στο Λιανικό Εμπόριο, οι θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις μεταβάλλονται ήπια, οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους μεταβάλλονται εντονότερα, ενώ τα
αποθέματα περιορίζονται αισθητά.
στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων
μεταβάλλονται, όπως και οι αντίστοιχες για την τρέχουσα ζήτηση αλλά και οι προβλέψεις
για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή της.
στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική
κατάσταση της χώρας αλλά και την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους ενισχύονται, ενώ εξασθενεί η πρόθεση για αποταμίευση και περιορίζονται οι εκτιμήσεις για
τρέχουσες αγορές.
Αναλυτικά πως κινήθηκαν οι επί μέρους δείκτες:
Βιομηχανία:
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε τον Νοέμβριο, στις 102,9 (από 105,3 τον Οκτώβριο) μονάδες, επίπεδο υψηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (97,9 μον.). Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε ήπια, το ισοζύγιο στις προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες περιορίστηκε ελαφρά, ενώ οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα αυξήθηκαν ελαφρώς.
Κατασκευές:
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές υποχώρησε αισθητά τον Νοέμβριο, στις 53,7 (από 60,7) μονάδες, επίπεδο αισθητά χαμηλότερο και από το αντίστοιχο περυσινό (62,7 μονάδες). Στους επιμέρους κλάδους, η τάση είναι έντονα πτωτική στις Ιδιωτικές Κατασκευές, ενώ στα Δημόσια Έργα οι προσδοκίες είναι σχεδόν αμετάβλητες. Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων επιδεινώθηκαν, ενώ οι προβλέψεις για την απασχόληση παρέμειναν αμετάβλητες. Αναλυτικά, ο αρνητικό δείκτης των -58 μονάδων στις προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων έχασε 12 μονάδες και διαμορφώθηκε στις -70, με το 71% (από 68%) των επιχειρήσεων να διατυπώνει απαισιοδοξία για το επίπεδο των εργασιών του το επόμενο τρίμηνο ενώ μόλις το 1% (από 10%) δήλωσε το αντίθετο. Στις προβλέψεις για την απασχόληση, ο σχετικός δείκτης ήταν αμετάβλητος, στις -37 μονάδες, με το 56% (από 53%) των ερωτηθέντων να προβλέπει μείωση θέσεων εργασίας στον τομέα και ένα 18% (από 17%) άνοδο. Από τα υπόλοιπα στοιχεία δραστηριότητας, ο αρνητικός δείκτης των -11 μονάδων στις εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία εργασιών των επιχειρήσεων ενισχύεται αισθητά, στις -22 μονάδες, ενώ οι μήνες εξασφαλισμένης δραστηριότητας δεν
μεταβλήθηκαν (7,8). Στο πεδίο των τιμών, οι αποπληθωριστικές προσδοκίες περιορίστηκαν (-5 από -15 μον. ο δείκτης). Τέλος, το 10% (από 11%) από τις ερωτηθείσες επιχειρήσεις αναφέρει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία. Από τις υπόλοιπες, το 19% επισημαίνει τη χαμηλή ζήτηση, το 48% την ανεπαρκή χρηματοδότηση και ένα 15% λοιπούς συγκυριακούς παράγοντες ως τα βασικότερα εμπόδια στη λειτουργία του.
Λιανικό Εμπόριο:
Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο βελτιώθηκε οριακά τον Νοέμβριο, κινούμενος στις 120,3 (από 119,9) μονάδες, πολύ υψηλότερα ωστόσο από την αντίστοιχη περυσινή επίδοση (104,6). Από τις κύριες μεταβλητές του δείκτη, οι θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις βελτιώνονται οριακά, αν και οι αισιόδοξες προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους υποχωρούν, ενώ τα αποθέματα περιορίζονται. Αναλυτικά, οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις τους παραμένουν θετικές, με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις +39 (από +38) μονάδες, καθώς το 56% των επιχειρήσεων δηλώνουν αυξημένες πωλήσεις, έναντι μόλις ενός 17% που αναφέρει το αντίθετο. Όμως, οι πολύ θετικές προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων στο επόμενο τρίμηνο περιορίζονται ελαφρώς (στις +46 μον. από +51 το σχετικό ισοζύγιο),. Παράλληλα, τα αποθέματα περιορίζονται και διαμορφώνονται στις +1 (από +7 μονάδες), γεγονός που οδηγεί σε αισθητή ανάκαμψη των παραγγελιών προς προμηθευτές (+41 μονάδες από +29). Ενισχύονται και οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση (+24 από +16 μον.), ενώ ως προς τις τιμές, η πλειονότητα των επιχειρήσεων (88%) αναμένει σταθερότητα, με το σχετικό ισοζύγιο να κινείται ανοδικά κατά 4 μονάδες και να διαμορφώνεται στις +7 μονάδες.
Υπηρεσίες:
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες κινείται ήπια ανοδικά τον Νοέμβριο, στις 103,9 (από 101,4) μονάδες, σε υψηλότερα ωστόσο επίπεδα από την αντίστοιχη περυσινή επίδοση (94,2 μονάδες). Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση παραμένουν θετικές, ενώ οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση των επιχειρήσεων, όσο και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους βελτιώνονται ακόμα περισσότερο.
Αναλυτικότερα, ο δείκτης των εκτιμήσεων για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων διαμορφώνεται στις +21 μονάδες (από +22), ενώ οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση ενισχύονται (+23 από +16 μον. ο δείκτης). Παράλληλα, ο δείκτης στις προβλέψεις για τη ζήτηση του επόμενου τριμήνου ενισχύεται ελαφρώς (+19 από +17 μον. το σχετικό ισοζύγιο), ενώ αμετάβλητες αλλά θετικές παραμένουν οι προβλέψεις για την απασχόληση (+10 μον. ο σχετικός δείκτης). Στις τιμές, το σχετικό ισοζύγιο χάνει 5 μονάδες και διαμορφώνεται στις -6 μονάδες. Γενικά μια στις τέσσερις επιχειρήσεις (25%) δηλώνει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία. Από τις υπόλοιπες, το 33% επισημαίνει την ανεπάρκεια ζήτησης ως βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία του, το 19% την ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης και το 15% την τρέχουσα οικονομική συγκυρία (κεφαλαιακοί έλεγχοι, καθυστέρηση εισπράξεων Δημοσίου, υψηλή φορολογία κ.α.).
